بررسی تطبیقی روش آموزشی سخنرانی و شیوه های مرتبط با آن از دیدگاه معصومان علیهم السلام و آموزه های متداول

از آنجا که محتوای آموزشی در هر رشته ای از علوم, مباحثی مشخص و معین است, بخش مهمی از آموزش, وابسته به روش های آموزشی است. بنابراین آنچه که در گستره و کیفیت انتقال اطلاعات و ماندگاری آنها تاثیر بسیار دارد, استفاده از روش ها و شیوه های مختلفی است که متناسب با مقتضیات متفاوت, انتخاب می گردد. یکی از عمده ترین روش های آموزشی که شیوه های آموزشی بسیاری را نیز در پی دارد, روش آموزشی سخنرانی است. دانش امروز برای رسیدن به کیفیت آموزشی, راهکارها, روش ها و شیوه های متفاوتی را ارائه داده است که روش سخنرانی یکی از آن ها است. معصومان (علیهم السلام) نیز به عنوان پایه ها, الگوها و بیان گران دین مبین اسلام, دیدگاه خاصی نسبت به روش ها و شیوه های آموزشی دارند که روش سخنرانی و شیوه هایی که به نحوی با آن مرتبط است نیز از آن جمله هستند. پس از تدوین روش آموزشی سخنرانی و شیوه های مرتبط با آن از منظر معصومان (علیهم السلام) و بررسی تطبیقی مدل مطرح شده از سوی ایشان با آموزه های متداول در رشته علوم تربیتی, به این نتیجه می رسیم که علی رغم برخی تفاوت ها, اشتراکات زیربنایی بسیاری میان این دو دیدگاه وجود دارد. اما با این حال تفاوت هایی نیز در هر دو دیدگاه وجود دارد که منشا آن را باید به طور جداگانه در هر یک از آنها جستجو نمود. برخی از تفاوت ها به اهمیت فراوان سخنوری در دیدگاه معصومان (علیهم السلام) بر می گردد. استفاده از روش سخنرانی در میان اقوام و ملل مختلف سابقه ای بسیار طولانی دارد. در میان عرب های جاهلی پیش از اسلام نیز این روش جایگاه مهمی داشته است. با این حال ظهور اسلام چنان بر گسترش و کارایی این روش افزود که گویا روشی جدید در اختیار بشر قرار گرفته است. پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله) و دیگر معصومان (علیهم السلام) در آموزش های خود از این روش استفاده خوبی برده اند و علاوه بر آنکه در تکمیل و تکامل این روش کوشیده اند, نسبت به بهبود بخشیدن به آن نیز دستور العملهایی را ارائه نموده اند. این مساله باعث شده است که روش سخنرانی در این دیدگاه شاخ و برگ بسیاری داشته باشد و شیوه های بسیاری را ارائه نماید که منشا برخی از تفاوت های میان این دو دیدگاه است. رشد فکری جامعه بشری و پیشرفت تکنولوژی, دیدگاه متداول را به ارائه نکاتی برای افزایش کارایی روش های گوناگون تدریس واداشته است. این رشد و پیشرفت, منشا برخی تفاوت های ظاهری میان این دو دیدگاه است. سهولت استفاده از دیگر روش های آموزشی در دنیای امروز و محدودیت این استفاده در دوران معصومان (علیهم السلام) نیز منشا دیگری برای این تفاوت ها است.